Sunday, August 07, 2011

Nodiadau brysiog o'r 'Steddfod

Roeddwn yn rhyw nodi y llynedd nad ydw i'n fawr o eisteddfodwr, ond serch hynny mi wnes i fwynhau hon ar sawl cyfri - roedd y tywydd yn helpu wrth gwrs, 'dwi'n digwydd bod yn hoff iawn o'r gornel fach yma o Gymru, mae'r bariau a'r adloniant ar y maes yn gwneud llawer i greu awyrgylch hamddenol ac roedd eisteddfodwyr a thrigolion Wrecsam yn cyd dynnu'n dda yn y tafarnau gyda'r nos - yn fy mhrofiad i o leiaf. 

Dau beth cymharol blwyfol (i rhywun o ochrau Caernarfon) 'dwi eisiau aros efo nhw fodd bynnag - llwyddiant Rhys Iorwerth yng nghystadleuaeth y gadair, a chyfnod bach yn gwenu tra'n dod ar draws ymadroddion cyfarwydd yn un o'r stondinau llyfrau, wrth fynd trwy gyfres o gardiau cyfarch - Cardia Cofi.  Mae'r cardiau yn gwneud defnydd o ymadroddion lliwgar rhai o drigolion Caernarfon (Penblwydd hapus y bastad huch ydi un o'r ychydig rai y gellir ei ailadrodd ar flog teuluol).  Mae'r ymadroddion yn rhai go iawn yn yr ystyr bod pobl yn eu defnyddio o ddiwrnod i ddiwrnod - nid esiampl arall o bobl o'r tu allan i'r dref yn ceisio dynwared pobl o G'narfon yn siarad a geir yma.


Ac erbyn meddwl mae yna berthynas rhwng y cardiau ac awdl Rhys.  'Dydi'r ymadroddion a ddefnyddir yn y cardiau ddim wrth fodd pawb wrth gwrs - yn wir roedd gan hyd yn oed y wraig oedd yn ceisio eu gwerthu i mi gryn gywilydd ohonynt.  Ond maent yn dysteb i fywiogrwydd a hiwmor cymunedau dosbarth gweithiol Caernarfon - cymunedau sydd ymysg y mwyaf Cymreig yng Nghymru.  Maent hefyd yn tystio i ddeinameg ieithyddol - deinameg sy'n dangos bod yr iaith yn fyw ac yn iach yn y rhan yma o Gymru o leiaf.

'Dydw i ddim am gyffelybu awdl Rhys efo ymadroddion lled aflednais Cardiau'r Cofi wrth gwrs - ond mae yna gymhariaeth sydd werth ei gwneud serch hynny.  Mae awdl Rhys yn un gyfoes iawn o ran ei chynnwys, ond hefyd o ran ei harddull, gydag agweddau ar ieithwedd lafar y Gogledd Orllewin yn ei nodweddu - hen grefft yn cael ei hymarfer trwy ddefnyddio deunydd crai cyfoes - o ran thema ac iaith.


Mae hynny yn ei dro yn arwydd o iechyd ieithyddol.  Pan mae iaith yn colli'r gallu i ail gylchu ac adnewyddu ei hun, mae hynny'n awgrymu ei bod yn ffosileiddio - ac nid pethau byw ydi ffosilau.  Mae'r digwyddiad bach efo'r cardiau a saernio syfrdanol grefftus Rhys o iaith anffurfiol, idiomatig oddi mewn i strwythurau ffurfiol a chaeth yn tystio bod y Gymraeg ymhell o fod yn barod i gymryd ei lle ymysg yr ieithoedd hynny sydd a'u bywydau wedi eu byw.

10 comments:

  1. Anonymous12:06 am

    Hi there would you mind letting me know which webhost you're utilizing? I've loaded your blog in 3
    different internet browsers and I must say this blog
    loads a lot faster then most. Can you recommend a
    good hosting provider at a honest price? Many thanks, I appreciate it!


    My web site: click here for hardwood flooring

    ReplyDelete
  2. Anonymous12:27 am

    I'm impressed, I have to admit. Rarely do I come across a blog that's both educative
    and entertaining, and without a doubt, you have hit the nail
    on the head. The problem is something that too few people are speaking intelligently about.
    I'm very happy that I came across this during my search for something concerning this.
    engineered hardwood floors

    Stop by my weblog :: cleaning hardwood floors
    Also see my website: cleaning hardwood floors

    ReplyDelete
  3. Anonymous10:04 am

    Good web site you've got here.. It's difficult to find high-quality writing like yours nowadays.
    I truly appreciate individuals like you! Take care!!


    Also visit my webpage - housekeeping responsibilities

    ReplyDelete
  4. Anonymous10:47 pm

    Pretty! This has been a really wonderful article.
    Many thanks for supplying these details.

    Feel free to surf to my web site; www.ninhao.com

    ReplyDelete
  5. Anonymous5:42 pm

    G# or Ab - (lower) so#, (middle) do, (middle) re# G#, C, D# keys.
    -- Chord Symbol: Dm. Pretend that we are palming an egg and keep your arms
    relaxed and fingers curled.

    Also visit my web-site ... piano Chords am f

    ReplyDelete
  6. Anonymous8:24 pm

    In other words, they go against the grain of the careers their parents had.
    You must definitely be planning to make it special and memorable
    by keeping a good theme, ordering the best food and choosing the best games.

    Her father, Bruce Paltrow, produced the critically acclaimed TV series that is
    considered the precursor to many medical shows today, St.


    Feel free to surf to my homepage: great pub quiz names

    ReplyDelete
  7. Anonymous10:24 am

    there are lots of family dog web pages which provide totally free
    information on several unique instruction troubles.
    Bond With Your Dog Through Play. In 2005, Ford, a Gateway employee, decided it was time for a career change.


    Here is my webpage: drug dog training aids

    ReplyDelete
  8. Anonymous2:32 pm

    What You Can Gain. Gaining information about your enemy is the first step in assuring success in defeating him
    or her. - Lecithin.

    Feel free to surf to my site ... paleo diet and crossfit

    ReplyDelete
  9. Anonymous3:40 pm

    In this article I will teach you the basics of how to have fun learning your chords by playing out of
    a Fake Book. Do not overlook this part of your learning. ][.

    Also visit my homepage; Piano Chords And Scales Chart

    ReplyDelete
  10. Anonymous3:47 am

    One quick and important note: make sure you know the requirements and can get
    them all accomplished for your out-of-state or out-of-country wedding.
    (Here's the key difference. This site helps you find vendors within your local area.

    my page; the knot wedding website amanda isgate and brandon hicks

    ReplyDelete